اسلايدي از کاربرد Semantic Web در جستجوی موضوعی قرآن! - Artificial Intelligence

**Astaraki** · ۰۹-۸-۱۳۸۸, ۰۴:۱۳ بعد از ظهر

اسلايدي از کاربرد Semantic Web در جستجوی موضوعی قرآن!

**Astaraki** · ۰۹-۸-۱۳۸۸, ۰۴:۱۴ بعد از ظهر

کاربرد Semantic Web در جستجوی موضوعی قرآن:

طرح مساله و هدف
هدف از اين طرح اين است كه بتوان بصورت مفهومي هم در قرآن جستجوي دلخواه را انجام داد . مثلا در حال حاضر اگر بخواهيم آياتي كه در مورد گناه مطالبي را بيان كرده را جستجو كنيم مقدور نمي باشد زيرا در قرآن الفاظ مختلفي براي بيان گناه بكار رفته است . ( اثم - ذنب - لمم و .. )

هدف ازاين طرح اين است كه در گام اول طرح توان به سوالاتي شبيه سوال فوق پاسخ داده شود .
درگام بعدی میخواهیم ارتباط بین آیات را با سوالات و عبارات منطقی به دست آوریم به عنوان مثال می خواهیم ببینیم که آیا سوره ای وجود دارد که حداقل 5 آیه از آیات آن در مورد معاد باشد ویا کشف آیاتی که هم درمورد انفاق است و هم تحصیل علم
کارهای انجام شده

نرم افزارهای طراحی شده قرآنی را از لحاظ قدرت جستجو میتوان به 3 دسته تقسیم کرد :

جستجوی ساده لفظی
درنرم افزارهاي دسته اول جستجو فقط برای پیدا کردن آیاتی مشتمل برعبارت مورد نظر صورت می گیرد .
جستجو براساس ریشه لغات (نرم افزار قرآن جامع )
در دسته دوم تمام کلمات هم ریشه با مورد جستجو کشف می شوند
جستجوی موضوعی ( نرم افزار مائده 2 )
در این نرم افزار می توان براساس موضوعات دسته بندی شده در این نرم افزار به جستجو پرداخت .
مراحل انجام کار

مشخص کردن موضوعات مندرج در قرآن کریم

دسته بندی موضوعات و مشخص کردن رابطه بین آنها
ساخت آنتولوژی موضوعات و مفاهیم قرآن ( درآوردن TBOX مفاهيم)
منتسب کردن آیات به مفاهيم ( در آوردن ABOX )
پرسش و استنتاج
مراحل انجام کار – مثال برای پرسش و استنتاج

آیاتی که در مورد یک موضوع خاص می باشد.

( معاد Verse⊓ (HasTopic
سوره های که حداقل یک آیه در مورد معاد دارند.
(( معاد Surah ⊓ (∃ HasVerse (∃ HasTopic

بررسى و تحليل ايجاد پايگاه دانش و سيستم خبره براى فقه اسلامى

An Introduction to build a knowledgebase and expert system for Islamic Law
مقدمه

فقه به عنوان يكى از مهم‏ترين رشته‏هاى علوم انسانى محور تحقيقات بسيارى از محققين حوزوى و دانشگاهى مى‏باشد. از آنجا كه حكومت، فلسفه عملى تمامى فقه است و فقيه در سه بعد قضاوت، فتوى و ولايت مسؤوليت حساسى در استنباط حكم خدا از منابع اسلامى به عهده دارد، در سالهاى اخير تلاشهايى در جهت تسهيل دسترسى فقيه به منابع اسلامى صورت گرفته است. اين تلاشها در قالب ايجاد پايگاه داده‏اى متن انجام گرفته است، و با اضافه شدن معجم‏هاى موضوعى و استخراج كليد واژه‏هاى تحقيقاتى توسط خبره‏هاى فنون، كارآيى اين بانك‏هاى‏اطلاعاتى تا حد قابل توجهى افزايش يافته است. با كمى دقت متوجه مى‏شويم كه جهت‏گيرى اين كوشش‏ها، تنها در جهت استفاده از قابليتهاى سرعت و دقت ماشين در پردازش و ذخيره و بازيابى اطلاعات حجيم صورت گرفته است.

سؤال در اينجاست كه آيا مى‏توان از مباحثی همچون سيستم‏هاى خبره، يادگيرى ماشين، تصميم‏گيرى فازى، شبيه‏سازى شبكه‏هاى عصبى، پردازش زبان طبيعى،Data mining و... در خدمت به فقيه و استنباطات فقهى كمك گرفت يا نه؟
هدف

هدف طراحی یکی از سیستم های زیر است :

1) سيستم تصميم‏گيرنده كه همانند فقيه به استنباط احكام مى‏پردازد.
2) سيستم مشاور فقيه كه مبانى فقهى را مى‏فهمد منابع استنباط حكم را مى‏شناسد، و در درك و استنباط به عنوان يك مشاور در خدمت فقيه قرار مى‏گيرد.
منابع فقه

قرآن

بدون شك قرآن مجيد اولين منبع احكام و مقررات اسلام است. البته آيات قرآت منحصر به احكام و مقررات علمى نيست، در قرآن صدها گونه مساله طرح شده است، ولى قسمتى از آنها كه گفته شده در حدود پانصد آيه از مجموع شش هزار و ششصد و شصت آيه قرآن، يعنى در حدود يك سيزدهم به احكام اختصاص يافته است.
سنت
سنت ‏يعنى گفتار يا كردار يا تاييد معصوم. بديهى است كه اگر در سخنان رسول اكرم يك حكمى بيان شده باشد، و يا ثابت‏شود كه رسول اكرم عملا وظيفه‏اى دينى را چگونه انجام مى‏داده است و يا محقق شود كه ديگران برخى وظائف دينى را در حضور ايشان به گونه‏اى انجام مى‏دادند و مورد تقرير و تاييد و امضاء عملى ايشان قرار گرفته است، يعنى ايشان عملا با سكوت خود صحه گذشته‏اند، كافى است كه يك فقيه بدان استناد كند.
اجماع
اجماع يعنى اتفاق آراء علماء مسلمين در يك مساله. از نظر علماء شيعه، اجماع از آن نظر حجت است كه اگر عموم مسلمين در يك مساله وحدت نظر داشته باشند دليل بر اين است كه اين نظر را از ناحيه شارع اسلام تلقى كرده‏اند.
عقل
حجيت عقل از نظر شيعه به اين معنى است كه اگر در موردى عقل يك حكم قطعى داشت، آن حكم به حكم اينكه قطعى و يقينى است‏حجت است.
مقدمات

فقاهت و اجتهاد، تسلط بر علوم زيادى را از باب مقدمه، طلب مى‏نمايد:
1) ادبيات عرب: شامل صرف، نحو، لغت، معانى، بيان و بديع

2) منطق
3) تفسير قرآن
4) علم حديث (روايت‏شناسى)
5) علم رجال (راوى‏شناسى)
6) اصول فقه
مدل کردن منابع

يكى از كارهايى كه در اين زمينه بايدانجام شود مكانيزه كردن تعيين قطعيت وعدم قطعيت احاديث مى‏باشد. به عبارت‏ديگر بايد به دنبال راهى بود تا به وسيله آن‏بتوان معتبر بودن حديث را به‏سرعت و به‏دقت تعيين كرد و درجه‏بندى نمود. حصول اين مرتبه نيازمند فعاليتهاى گسترده‏و به‏كارگيرى دانش و ابزار هوشمندبسيارى مى‏باشد. البته پيش از انجام هراقدامى در اين زمينه نخست‏بايد از امكان‏عملى چنين ايده‏اى اطمينان حاصل نمود وبراى اين منظور نخست لازم است تا پاسخ‏سؤالات زير را به دست داد:

مدل دانش و هدف آيات قرآن‏چيست و چگونه مى‏توان از آن به عنوان‏يك مرجع جامع و كامل استفاده بيشترى‏نمود؟
رابطه احاديث‏با قرآن چگونه‏برقرار مى‏گردد و شان نزول قرآن و ذكراحاديث چه رابطه‏اى دارند؟
عقل چيست و چگونه مى‏توان به‏عنوان ابزار قوى‏تر در تحقق اهداف موردنظر از آن استفاده نمود؟
اتوماسيون چگونه مى‏تواند در هريك از موارد فوق صورت گيرد؟
تكنيك‏ها و ابزار مورد نياز جهت‏پياده‏سازى اتوماسيون استنباط كدامند؟
آيا يك سيستم مجتمع و هماهنگ‏مى‏تواند براى تحقق امور طراحى گردد؟چگونه؟
آيا مى‏توان شاخص‏هايى براى‏قضاوت، تفسير و انتخاب درست تعريف‏كرد؟
آيا دسترسى به دانشها و روشهاى‏مورد نياز امكان‏پذير است و آيا خود مورداعتماد هستند؟
اين سؤالات و بسيارى از سؤالات‏ديگر براى رسيدن به هدف مطلوب بايدپاسخ داده شود تا بر اساس پاسخ آنها اولاامكان دستيابى به هدف مزبور را بررسى‏نمود و سپس بتوان به سمت آن و طراحى‏مدل مناسب براى اين منظور حركت كرد.

**neda2** · ۰۲-۳۱-۱۳۸۹, ۰۱:۰۷ بعد از ظهر

سلام

بی اندازه ممنون از این موضوع و مطالبی که گذاشتین
سوال: آیا تا به حال کاری با این محتوا و ارزشمندی در قالب سیستم خبره انجام گرفته است یا خیر؟

**neda2** · ۰۳-۱-۱۳۸۹, ۰۸:۰۳ بعد از ظهر

نقل قول:

نوشته اصلي بوسيله Reyhane

اسلايدي از کاربرد Semantic Web در جستجوی موضوعی قرآن!

باز هم سلام

از دوستان کسی میدونه که آیا متن این ارائه را از جائی میشه پیدا کرد
و یا اینکه جائی چاپ شده باشه
این موضوع برام ابهام داره که چطور موضوع ارائه بر semantic web است و در میان اسلایدها از نحوه امکان سنجی پیاده سازی سیستم خبره صحبت شده است؟

لطفا اگر کسی اطلعاتی دارد به اشتراک بذاره با ما
متشکر