هوش مصنوعى
(هوش مصنوعى) شاهد خوبى بر این مدعاست كه چگونه گاهى اوقات ، دانش خیلى آرامتر از آنچه پیش بینى كرده ایم، حركت مى كند. برخى در آغاز اختراع كامپیوترها ،معتقد بودند كه ما سرانجام توانسته ایم ابزارى را در اختیار بگیریم كه میتواند مشكلات ذهنى را حل كند، اما كاملاٍ اینگونه نبوده و هر چند در طول سالهاى اخیر با نسل جدیدى از ماشینهاى هوشمند مواجه شده ایم، اما نتایج آنگونه كه انتظار مى رفت نبود. كامپیوترهایى كه در گذشته بر ما تاثیر بسیار زیادى مى گذاشتند، در حال حاضر دیگر چندان تاثیر گذار نیستند و ما به دنبال این هستیم كه چه مشكلاتى بر سر راه هوش مصنوعى(هوش مصنوعى) قرار دارد.هوش مصنوعى مهندسى الهام گرفته از زیست شناسى است، آنگاه كه ما به حیوانات و به انسانها نگاه مى كنیم و مى خواهیم ماشین هایى بسازیم كه آنچه آنها انجام مى دهند را انجام دهند.ما ماشینهاى را مى خواهیم كه قادر باشند مانند انسانها و حیوانات یاد بگیرند، بفهمند، صحبت كنند، استدلال كنند و در یك كلام «هوشیار» باشند.
تاریخچه پیچیده هوش مصنوعى
هوش مصنوعى كارش را با نوعى زیست شناسى مصنوعى آغاز كرده است ، با نگاه كردن به زندگى جانداران و گفتن اینكه … آیا ما مى توانیم اعمال آنها را توسط ماشینها مدل سازى كنیم؟…فرض بر این بوده است كه موجودات زنده ، سیستمهایى فیزیكى هستند كه ما آنها را مورد آزمایش قرار مى دهیم تا ببینیم در كجا مدل سازى آنها براى ما مفید است و در كجا مناسب نیست. زیست شناسى مصنوعى به سیر تكامل سیستمهاى فیزیكى، فرآیند رشد از كودكى تا بلوغ، تركیبات داخلى عصبى واین قبیل مسایل مى پردازد. یك زیر مجموعه از زیست شناسى مصنوعى ، نوعى جانور شناسى مصنوعى است كه رفتارهاى حركتى، بینایى ، آموزشهاى زبان شناسى و برنامه ریزى و غیره را مورد توجه قرار مى دهد. زیر مجموعه بعدى آن ، روانشناسى مصنوعى است كه به رفتارهاى بشرى در آنجا كه با استدلال ، زبان و سخنورى ، تمدنهاى اجتماعى و همه مسایل فلسفى مانند حس هوشیارى ، آزادى وغیره سر و كار دارد، مى پردازد. مردم با اعمالى مانند انجام محاسبات ریاضى پیچیده واجراى یك بازى خوب شطرنج تحت تاثیر قرار مى گیرند، اما در مقایسه با آن ، توانایى راه رفتن چندان مهم به نظر نمى رسد. شما نمى توانید با افتخار به دوستانتان بگویید: «نگاه كنید ، من دارم راه مى روم.» چون آنها هم مى توانند مثل شما راه بروند.بنابراین مشكلاتى كه یك كودك نو پا هر روز با آن دست به گریبان است، به نظر خسته كننده و بسیار پیش پاافتاده مى آید. بنابراین به نظر مى رسد پیچیده ترین مشكلات، آنهایى است كه نیاز به اندیشیدن دارد، مانند شطرنج و اثبات قضیه هاى ریاضى. اما آنچه در ۵۰-۴۰ سال اخیر اتفاق افتاده است، این بوده كه چیزهایى از قبیل بازى شطرنج به طورى باور نكردنى براى كامپیوترها آسان شده است، در حالیكه ثابت شده است آموزش راه رفتن و حركت كردن بدون افتادن، براى یك كامپیوتر بسیار مشكل است. اعطاى توانایى داشتن احساسات و چیزهاى ناملموس دیگرى كه بیشترین رفتارهاى هوشمند انسانى را طلب مى كند، به ماشینها، بسیار مشكل است. بنابراین حیوانات و كودكان شاید الگوى مناسب و متقاعد كننده اى براى هوش مصنوعى باشند. میلیونها سال طول كشیده تا سیر تكامل میمونها كامل شود و تنها چند میلیون سال طول كشیده است تا همه چیزهایى كه ما تحت تاثیر آنها قرار داریم پدید بیاید و ممكن است الگو بردارى از اعمال ساده وروزمره موجودى زنده به نظر ساده بیاید.
•هوش مصنوعى جدید و هدف گذارى جدید
تحولى در زمینه هوش مصنوعى ، با نامهایى از قبیل زندگى مصنوعى (al) و رفتارهاى تطبیقى به وجود آمده است كه به ترتیب تلاش مى كنند تا دوباره هوش مصنوعى را در مفهوم زیست شناسى مصنوعى و جانورشناسى مصنوعى قرار دهد.
در اینجا راهكار اصلى این است كه ، ما بیشتر نیاز داریم تا لایه هاى حیوانى رفتارهاى بشرى را بشناسیم و بفهمیم، قبل از آنكه بتوانیم رویاى هوش مصنوعى را در ایجاد هوشى كامل و متقاعد كننده تحقق بخشیم. هوش مصنوعى، هنوز و مثل همیشه توسط مدلهاى علمى آموزشى رو به پیشرفت است . تلاش هاى بسیار زیادى توسط افرادى مانند راجر پنرز و جرالد ادلمن ، انجام شده است، تا هوش مصنوعى را تكذیب كنند و نشان بدهند اجراى آن غیر ممكن است . اما هیچ یك از این تلاش ها تا كنون به نتیجه نرسیده است و این تنها به خاطر عدم توافق با تحلیلگران فلسفى آنها است و همچنین شاید به این علت است كه آنها نتوانستند الگوى منطقى و جایگزینى تهیه كنند. پیشرفت ما در علم ، از ساختن اشیا و اجراى آزمایشها حاصل مى شود و خروج ماشینهاى جدید و عجیب از آزمایشگاه هاى هوش مصنوعى ، ابدا پایان نیافته است. بر عكس، اخیرا توسط دستاوردهاى بیولوژیكى جدید تقویت شده است.
در حقیقت هدف گذارى قدیمى احیا شده است. پروفسور كوین وارویك اخیرا پیش بینى كرده است كه روشهاى جدید ما را به هوش مصنوعى در سطح بشرى هدایت مى كند. من و بسیارى دیگر مانند من در هوش مصنوعى جدید، تصور مى كنیم كه هنوز هوش مصنوعى در مرحله »فیزیك پیش از نیوتن» است؛ و علت این است كه راه مشخصى براى رسیدن به هوشى در سطح بشرى ، از طریق ربات هاى بى مصرف قدیمى و برنامه هاى نرم افزارى شكننده كه ما امروزه در اختیار داریم، وجود ندارد. یك سرى كنكاشهاى علمى عمیق لازم است. آنچه كه ما تلاش مى كنیم تا در نسل بعدى انجام دهیم ، این است كه بفهمیم مسایل ضرورى و مهم ، كدام ها هستند.
• ممكن است هرگز اتفاق نیفتد اما نه به آن دلیلى كه شما فكر مى كنید
من فكر مى كنم افرادى كه فكر مى كنند رباتها دنیا را پریشان مى كنند ، باید به كنفرانس هاى رباتیك بروند و ببینند كه چگونه رباتها تلاش مى كنند تا فقط راه بروند! آنها به زمین مى خورند ، به دیوارها بر خورد مى كنند و با پاها یا چرخهایشان در هوا معلق هستند. آنها بیشتر درمانده هستند تا تهدید آمیز. آنها واقعا شیرین هستند. من یك بار در آزمایشگاه رباتیك mit بودم و به cog ، آخرین رباط رادنى بروك ، نگاه مى كردم . شبیه انسان بود ، اما پا نداشت، یك پیكره از نیم تنه به بالا ، با دو چشم و....من آن را در یك بعدازظهر یكشنبه در آزمایشگاهى تاریك دیدم كه همه به خانه هایشان رفته بودند و من برایش واقعا احساس تاسف كردم. اگر شما به فرق بین این موجود وآنچه بیشتر جانداران در زندگى شان تجربه مى كنند، كه توسط گروهى از بزرگسالان در احاطه هستند و كنار پدر و مادرشان رشد مى كنند كه دایم مراقب آنها هستند، توجه كنید،آن وقت متوجه مى شوید كه این سیستمهاى مصنوعى نوعى زندگى هاى بسیار محدودى دارند. بحثى كه من بیان مى كنم این است كه ممكن است براى سیستم هاى هوش مصنوعى محدودیتهایى وجود داشته باشد ، اما نه به دلیل فرضیه …هوش مصنوعى نیرومند غلط است… ، بلكه به دلایل دیگرى. شما نمى توانید انتظار داشته باشید كه هوشمندهاى مصنوعى منفرد و منزوى ، تنها در آزمایشگاهها ، بسازید؛ مگر اینكه این موجودات بتوانند فرصت داشتن فرهنگ وتمدنى را داشته باشند كه كنشهاى اجتماعى آنها را با چیزهایى كه شبیه شان هستند، تعریف كند. اما ما نمیتوانیم میلیونها از این روباتها را بسازیم و این امكان را براى آنها فراهم كنیم كه تمدن، زبان و اجتماعات ابتدایى خود را توسعه دهند. ما نمى توانیم، زیرا زمین قبلا پر شده است.
•بنابراین چه اتفاقى مى افتد؟
در سى سال آینده كه انواع جدیدى از ماشینهاى القا شده از حیوانات (كه بسیار آشفته تر و غیر قابل پیش بینى تر از آنچه تا كنون دیده ایم خواهند بود) به وجود آیند، چه اتفاقى خواهد افتاد؟ این ماشینها در طول زمان ، در جهت هماهنگ با ما ودنیا ، تغییر خواهندكرد. این ماشینهاى صامت وشبه حیوان، هیچ شباهتى به انسان ندارند، اما به تدریج شبیه نوعى جانور عجیب ونا آشنا خواهند شد. ماشینهاى شبه جانور چه مشكلاتى خواهند داشت؟ نوعى از مشكلات كه ما با آنها مواجه هستیم ، مقدارى خطا و اغتشاش و نویز است. تمركز ویژه بر روى رفتارهایى خواهد بود كه آموزش آنها آسانتر از انجام آنهاست،( ما مى دانیم كه چگونه راه برویم ، اما نمى توانیم به راحتى توضیح بدهیم چگونه آن را انجام مى دهیم). بدنهاى مختلف ، دینامیكهاى مختلفى دارند. ربات هایى كه مى توانند راه رفتن را یاد بگیرند، مى توانند سایر مهارتهاى حركتى را نیز ، انجام دهند.
برخى از كاربردهاى این جانوران مصنوعى در كارهایى است كه مردم آنها را خسته كننده یا تكرارى و یا خطرناك مى دانند، مثل : تصفیه زباله هاى سمى ، تصفیه معادن، كشاورزى، استخراج معادن، مین گذارى، انهدام و كاوش هاى رباتى. همچنین هر كارى كه در حال حاضر توسط حیوانات انجام مى شود ، مورد توجه قرار دارد .
ما با رادار ردیاب سیاره مریخ آشنا هستیم و نمونه هاى دیگرى هم هست كه ما مى توانیم روبات هاى خودكار را نه تنها به مكان هاى ناشناس ، بلكه به ماموریتهاى انتحارى نیز بفرستیم.( البته هیچ ماشینى نمى میرد، زیرا ما مى توانیم مغز آن را در بدن جدیدى راه اندازى كنیم.)
این كه آیا این رباتها در آینده جایى در خانه هاى ما خواهند داشت ، سوال جالبى است. اگر این اتفاق بیفتد، من فكر مى كنم به علت این خواهد بود كه روباتها مثل نوعى حیوان اهلى رفتار خواهند كرد و بیشتر جذاب خواهند بود تا وحشتناك. اگر موجود زنده شما بمیرد ، شما هرگز نمى توانید یكى دیگر مثل آن را زنده كنید. ماشینها در آینده شبیه این خواهند بود و خانواده روباتها بعد از چندین سال مانند یك حیوان اهلى ، غیر قابل تعویض خواهند شد.
سخت افزار نیز عامل مهمى در نحوه پیشرفت و ترقى هوش مصنوعى است. هیچ كس یك جارو برقى رباتیك را با قیمت بسیار بالا نمى خرد هر چند كه چشمهاى درشت بسیار زیبایى برروى آن نقاشى شده باشد یا حتى صدایى داشته باشد كه به شما بگوید : … من عاشق شما هستم …!بسیارى از فعالیتهاى فكرى نیاز به ایجاد یك حیوان مصنوعى دارند . مهمترین فرضیه اى كه باید حل شود این است كه : … زبان چیست و چگونه مى توانیم جهان را طبقه بندى كنیم … . ما مى گوییم … این میز است … و اسامى دیگرى براى سایر اشیا به كار مى بریم . اما یك حشره چه كار مى كند؟ یك حشره چگونه اشیا را تشخیص مى دهد؟ چه اطلاعاتى از درون آن مى گذرد ؟ آنها از چه نوع ساختمان اطلاعاتى استفاده مى كنند؟ هر روباتى باید یك زبان درونى كه براى سیستم آن در نظر گرفته شده است ، یاد بگیرد ، و او باید این زبان را خودش بیاموزد ، چون هر تعریفى كه ما سعى كنیم به آن تحمیل كنیم ، از یك دنیاى حسى حركتى متفاوت ناشى میشود كه براى این روبات معنایى ندارد.
•پیش بینى ها
اجازه دهید اندكى بعضى از پیش بینى هاى هوش مصنوعى را بررسى كنیم. اولا، خانواده روباتها ممكن است به طور دایم به خانواده اینترنت بى سیم متصل شوند و اطلاعات را به كسانى كه شما مى خواهید تا از مكان شما آگاه شوند، بدهند. شما هرگز لازم نیست نگران افراد مورد علاقه خود كه دور از شما هستند، باشید. زیرا شما به طور دایم با آنها در ارتباط هستید. ممكن است جرم و جنایت مشكل شود ، اگر همه افراد خانواده داراى ماشینهاى وفادار و شبه آگاه باشند. در آینده ما هرگز واقعا تنها نمى شویم .
اندكى پس از این ، اگر بعضى اسبهاى هوشمند به جاى اتومبیلها قرار بگیرند، هزاران زندگى نجات میابد. چنانچه ماشینها از مستى صاحبانشان عصبانى شوند و از رفتن به موقعیتهایى كه آنها در سرعت بالا سقوط مى كنند و خطرناك است ، جلوگیرى كنند. در آینده افراد مست قادر خواهند بود از ماشینهایشان مانند اسبهایى وفادار استفاده كنند تا آنها را به خانه هایشان ببرد. و نه تنها افراد مست ، كه كودكان ، پیرها، افراد ناتوان و نا بینایان همه این قدرت را خواهند داشت. اگر همه ماشینها شبكه اى بى سیم شوند وانسانها نیازى به رانندگى نداشته باشند ما مقدار بسیار زیادى از سیستمهاى جاده اى ، چراغهاى ترافیكى و... را كنار مى گذاریم و جاده ها مانند قرن ۱۸ كم ترافیك مى شوند.
•افق واقعى
من سعى كرده ام نظریه چگونگى مفید بودن حیوانات مصنوعى را ارایه بدهم . اما دلیل علاقه من به این بحث این بوده است كه امیدوارم این حیوانات مصنوعى ، روشى را براى ایجاد انسانهاى مصنوعى فراهم كنند . كه البته این انسانهاى مصنوعى در زمان حیات ما به وجود نخواهند آمد. در چند دهه آینده ، انتظار نداریم كه نسل بشرى منسوخ شود و روباتها جایگزین آن شوند . ما تنها میتوانیم انتظار داشته باشیم كه هوش مصنوعى ، عملیات بسیار پیشرفته ترى انجام دهد. اما هر زمان كه انتظار داشتن احساسات بشرى را براى آنها داشته باشیم ، مانند گذشته نا امید خواهیم شد. ما هوش مصنوعى كامل و انسانى را در طول زندگى خود نخواهیم دید، اما ممكن است فرزندان ما در آینده بتوانند به آن دست پیدا كنند.
|