هستی شناسی مبحثی میانرشتهای است که با رشتههای مهندسی رایانه، هوش مصنوعی، زبانشناسی، فلسفه، کتابداری و اطلاعرسانی، علوم شناختی و ... ارتباطی بسیار نزدیک دارد. واژه هستیشناسی اولین بار در رشته فلسفه مطرح شده است. این مبحث به عنوان یکی از مهمترین شاخههای رشته فلسفه، به مطالعه وجود و هستی اشیا و موجودیتهای جهان از طریق ردهبندی جامع آنها میپردازد. کل هستی متشکل از موجودیتهایی است که به نحوی در ارتباط مفهومی با یکدیگرند. این ارتباطها، شبکهای در هم تنیده از مفاهیم را تشکیل میدهند که کل آن تصویری از هستی را متبادر میسازد. به دلیل نیاز به ابزاری برای طبقهبندی مفاهیم، متخصصان هوش مصنوعی در دهه 90 با وامگیری مفهوم هستیشناسی از رشته فلسفه، به توصیف مفاهیم پرداختند. از این طریق، مفهوم هستیشناسی به حوزههای دیگر مانند کتابداری، وب معنایی، سیبرنتیک، زبانشناسی، پردازش زبان طبیعی و ... نیز راه یافت.
هدف اصلی هستیشناسیها به عنوان ابزارهای معنایی، ایجاد تصویری از حوزهای موضوعی شامل مفاهیم و روابط میان آنها در آن حوزه است. مشهورترین تعریف هستیشناسی در هوش مصنوعی را گروبر (۱۹۹۳) ارائه نموده است. "هستی شناسی، تعریف واضح و رسمی یک مفهومسازی به اشتراک گذاشته شده است". بنابراین مفهومسازی، گام اول در طراحی هستیشناسی است. به این معنی که لازم است به عنوان یکی از مهمترین مراحل طراحی هستیشناسی، مفاهیم موجود در حوزه موضوعی، روابط معنایی میان آنها و محدودیتهای مربوط به هر مفهوم را به روشنی مشخص کرد. واژه "رسمی" در تعریف به این معنا است که مفاهیم و روابط موجود در یک حوزه باید به شیوهای قابل فهم برای رایانه بیان شوند. از آنجا که هستیشناسیها از زبان و قواعد و استانداردهای خاص خود استفاده میکنند، اطلاعات آنها برای رایانه معنادار است. تا آنجا که حتی امکان استنتاج و کشف دانش را نیز برای رایانه فراهم مینمایند. عبارت "به اشتراك گذاشته شده" در این تعریف به این معنی است که هستیشناسی باید بتواند امکان تعامل و تبادل دانش را میان رایانهها و نظامهای اطلاعاتی مختلف برقرار سازد.
|