کاربردها
شناسايي مجرمان
خرده فروشي/ خودپردازها/ پايانه هاي فروش
تجارت الکترونيک / تلفني
دسترسي به رایانه/ شبکه
دسترسي فيزيکي/ زماني و کنترل حضور و غیاب
شناسايي شهروندان
نظارت
- شناسايي مجرمان
شناسايي مجرمان با استفاده از بيومتريكهاي مختلف جهت تعيين يا تأييد هويت افراد مظنون یا بازداشت شده می باشد. تعداد كمي از فناوريها مي توانند در اين عرصه مؤثر باشند. اثرانگشت و چهره نگاري از جمله اين بيومتريكها هستند. درحال حاضر بانک اطلاعاتي AFIS جامع FBI که به IFIS مشهور است داراي 40 ميليون ثبت10 انگشتي است. چهره نگاري دومين بيومتريک پرکاربرد در اين زمينه مي باشد. اولين کاربرد عمومي اين سامانه‌ها در Newham انگلستان با استفاده از 144 دوربين تلويزيوني مدار بسته بود که به منظور ثبت همه فعاليتها در خيابانهاي ناامن ايجاد شد. فرودگاه پيرسون درOntario کانادا هم داراي يک سامانه نظارتي مشابه است که به بانک اطلاعاتي پليس متصل است. دفاتر پليس کاليفرنيا و ميشيگان هم به سامانه تشخيص چهره مجهز هستند. در زندانهاي پنسيلوانيا، نيويورک و فلوريدا از عنبيه نگاري به منظور اطمينان از هويت افرادي که از زندان خارج مي شوند استفاده مي شود. انتظار مي رود در آينده نزديک DNA سهم عمده اي از این بازار را به خود اختصاص دهد.
- خرده فروشي/ خودپردازها/ پايانه هاي فروش
تعيين يا تأييد هويت افراد هنگام انجام تراكنشهاي مالي، كاربرد بيومتريكها در اين عرصه را رقم مي زند. اين كاربرد كه در سالهاي اخير توسعه يافته است جهت تكميل يا جايگزيني فرايند ورود به سامانه‌هاي مالي الكترونيكي به روشي آسانتر و البته مطمئن تر مورد استفاده قرار مي گيرد. بانكها و مؤسسات مالي بزرگي در سراسر جهان به استفاده از سامانه‌هاي بيومتريكي در اين حوزه روي آورده اند. طيف وسيعي از بيومتريكها در اين حوزه مورد استفاده قرار مي گيرند. انگشت نگاري، عنبيه نگاري، چهره نگاري و اسكن الگوي رگهاي دست[1] از جمله اين فناوريها مي باشند. فناوري بيومتريکي دربخش بانکداري وخدمات مالي رشد چشمگيري داشته است. اين فناوري نه تنها امنيت و ارائه خدمات را افزايش مي دهد بلکه امکانات ارزشمند جديدي از جمله خدمات از راه دور را به ارمغان آورده است. نهايي شدن استانداردهاي فرمت داده هاي بيومتريکي و رمز گشايي آنها شامل BioAPI,BAPI,CBEFF و X9.84 باعث پذيرش بيشتر آن در صنعت شده است. البته هنوز بعلت محافظه کاري بسياري از مؤسسات و ترس از رخنه افراد سودجو، امکانات بالقوه بسياري برای توسعه وجود دارد که هنوز توسعه نیافته اند. از اوايل سال2001 استفاده از فناوريهاي مختلف بيومتريکي کاربردهاي موفقيت آميزي در اين بخش داشته اند. از مهمترين کاربردها در اين بخش مي توان به موارد زير اشاره کرد:
1- دسترسي به حسابها
يک مثال خوب در اين زمينه ”وسترن بانک“ پورتوريکو است که از اواسط سال2000 تمامي37 شعبه خود را به سامانه تشخيصي اثر انگشت و اسکن امضا مجهز کرد و مشتريان بانک مي توانستند از روشهاي قبلي و يا يکي از دو بيومتريک نامبرده استفاده کنند. آمارها نشان مي دهد در همان ابتدا10 تا 15 درصد از300 هزار مشتري بانک از سامانه بيومتريکي استفاده کردند. هزينه تقريبي راه اندازي اين سامانه3ميليون دلار برآورد شد.
بزرگترین بانک بخش خصوصی برزیل[2] هم از فناوری صوت نگاری برای اجازه دسترسی تلفنی مشتریان خود به حساب هایشان استفاده کرده است.
2- خودپردازها
براي بعضي تراکنشها، بيومتريکها مي توانند يک گزينه مناسب در خودپردازها باشند. درسال1997 يک موسسه مالي و اعتباري در سوئد و انگليس طرح آزمايشي Cordless بر پايه سامانه عنبيه نگاري در خودپردازهايش را به اجرا گذاشت. نتيجه موفقيت آميز اين طرح استفاده بيش از 94 درصد از مشتريان و ترجيح اين فناوري نسبت به سامانه PIN بود. پروژه هاي مشابهي در امريکا، هند، آلمان و... اجرا شده که با استقبال فراواني مواجه شده اند.
بانکهای بزرگ جهان از جمله امپریال کانادا با استفاده از فناوری عنبیه نگاری و میتسوبیشی ژاپن با استفاده از فناوری رگ نگاری کف دست از پیشتازان استفاده از خودپردازهای بیومتریکی در دنیا می باشند.
بانکداري الکترونيک وبلادرنگ، تراکنشهاي تلفني، دسترسي بهPC و شبکه هاي کامپيوتري و دسترسي فيزيکي به منابع از موارد ديگر در اين زمينه هستند که در امريکا، آلمان، کانادا، مالزی
و... بيشترين استفاده مشاهده شده است. با توجه به پروژه هاي بزرگي که هم اکنون در بخش بانکداري کشور در حال اجراست (از جمله پروژه شتاب) توجه ويژه به قابليتهاي بيومتريکي
مي تواند حايز اهميت باشد.
- تجارت الکترونيک / تلفني
كاربردهاي اين حوزه بيشتر مربوط به تراكنشهاي از راه دور (خصوصاً تلفني يا اينترنتي) مي باشد. در اينجا هم بيومتريكها به منظور تكميل يا جايگزيني فرايند ورود به سامانه مورد استفاده قرار مي گيرند. يكي از مهمترين مزاياي استفاده از سامانه بيومتريكي در اين فرايندها عدم نياز به سرپرست يا ناظر ورود و تصديق هويت افراد مي باشد. صوت نگاري از جمله بيومتريكها پركاربرد در اين حوزه مي باشد.
- دسترسي به رایانه/ شبکه
تفاوت اين كاربرد با كاربرد بيومتريكها در حوزه تجارت الكترونيكي و تلفني اين است كه در اينجا تراكنشي انجام نمي گيرد و شناسايي افراد به منظور دسترسي به منابع اطلاعاتي صورت
مي گيرد. انگشت نگاري و تايپ نگاري از جمله بيومتريكهاي پركاربرد در اين عرصه مي باشند. در1999 در Oceanside کاليفرنيا پس از طرح آزمايشي که در50 ايستگاه کاري از1700 شبکه دولتي انجام شد، 1500 ايستگاه کاري به سخت افزار و نرم افزار تشخيصي اثرانگشت جهت دسترسي به شبکه مجهزشدند. طرح مشابهي در گلنديل کاليفرنيا براي2100 کارمند شهر اجرا شد که پيامد آن صرفه جويي 50 هزار دلاري سالانه در هزينه هاي مديريتي- بعلت افزايش کارايي و راحتي دسترسي به شبکه بود. برنامه GSA امريکا هم از همين دست مي باشد.
حفاظت از اطلاعات بيماران در شبکه هاي داخلي کلينيکها و مراکز درماني و افزايش اهميت اين موضوع علت اصلي ورود بيومتريکها در اين عرصه است. کاربردهاي بيومتريک در اين زمينه بيشتر از نوع کارمند محور است و انتظار مي رود کاربردهاي مشتري محور از قبيل دسترسي به اطلاعات شخصي و تأييد يا تعيين هويت افراد مرتبط با درمان هم جايگاه خود را پيدا کنند.
از سال1998 دفتر سلامت رواني نيويورک به 6000 واحد انگشت نگاري جهت تأمين امنيت شبکه خود مجهز شده است. بيمارستان وينسنت و مراکز مراقبتهاي بهداشتي در مارس2001 اقدام به استفاده از فناوري بيومتريکي جهت افزايش امنيت شبکه 5000 کاربره خود نموده اند. اسپانيا و هند هم جزو کشورهاي استفاده کننده از سامانه‌هاي بيومتريکي در بخش بهداشت خود مي باشند.
- دسترسي فيزيکي/ زماني و کنترل حضور و غیاب
دسترسي به اماكن حفاظت شده و كنترل تردد و ورود و خروج افراد، كاربرد ديگر بيومتريكها مي باشد. بسته به سطح امنيت مورد نياز بيومتريكهاي مختلفي به اين منظور مورد استفاده قرار مي گيرند. شبكيه نگاري، دست نگاري و انگشت نگاري از جمله اين بيومتريكها مي باشند.
موارد زیر از جمله کاربردهای بیومتریکها در این بخش می باشد:
· اطاق های ویژه
· اماکن و ساختمانهای حساس
· شبکه داخلی یا سازمانی
· گاوصندوق های امن
· صندوق امانات
· اتومبیل شخصی و وسایل نقلیه
· سلاح و کیف حمل اسلحه
· تلفن همراه
· دسترسی به اطلاعات طبقه بندی شده
- شناسايي شهروندان
شناسايي شهروندان در تعامل با نهادهاي دولتي كاربرد ديگر بيومتريكها مي باشد. اين حوزه طيف وسيعي از كاربردها از كارتهاي شناسايي بيومتريكي و دسترسي به خدمات و امكانات عمومي تا رأي گيري بيومتريكي را شامل مي شود. انگشت نگاري و چهره نگاري از جمله بيومتريكهاي پركاربرد اين حوزه مي باشند.
1- شناسايي ملي
تعامل با بدنه دولت جزء زندگي روزمره افراد است. استفاده از بيومتريکها در بخش دولتي امروزه شيوع بسيار زيادي داشته است. برنامه هاي شناسايي ملي و صدور کارتهاي شناسايي با فناوريهاي اثر انگشت، چهره نگاري و عنبيه نگاري همراه شده است که البته فعلاً مراحل ابتدايي خود را طي مي کند.
ارائه خدماتی جزیی تر در قالب دولت الکترونیک هم بخشی از کاربردهای بیومتریک
می باشد که موارد زیر مثالهایی از این دست می باشد:
· آموزش از راه دور در دانشگاههای مجازی
· کنترل و مدیریت حضور و غیاب کارمندان، دانشجویان و دانش آموزان
· خدمات هوشمند کتابخانه ای، آزمایشگاهی و سلف سرویس
· سامانه های خدماتی کارکنان
· کارتها و بلیط های اعتباری مصرفی
2- مدیریت بحرانهای بزرگ شهری
موارد زیر گوشه ای از خدمات قابل دستیابی به کمک فناوری بیومتریک هنگام بروز بحرانهای بزرگ و غیر مترقبه می باشد:
· تایید هویت بازماندگان و آمارگیری سریع و دقیق
· تعیین هویت مجروحان و آمارگیری سریع و دقیق
· تعیین هویت متوفیان و آمارگیری سریع و دقیق
· ارایه بهینه خدمات توزیع اقلام و کالاهای امدادی
· تایید هویت دقیق مسؤولان و پرسنل فاقد کارت شناسایی و فعال در حین بحران
· تعیین هویت دقیق افراد سابقه دار و مجرمان تحت پیگرد، حاضر در محل بحران
· تشکیل بانک اطلاعاتی اولیه جهت مظنونین افراد فاقد هویت ثبت شده
3- رأي گيري
در امر راي گيري تا بحال در چند کشور دنيا از جمله مکزيک (ژولاي 2000 با استفاده از چهره نگاري) پرو (انتخابات سال1997 با استفاده از اثر انگشت) ايتاليا، برزيل، دومنيکن، کاستاريکا، پاناما (استفاده از اثر انگشت) انتخابات بیومتریکی داشته اند.
همچنین از 1999 کنگره مکزيک، 1997 مجلس ونزوئلا، و اخيراً مجلس ترکيه از فناوري اثر انگشت براي کنترل رأي گيري داخلي استفاده مي کنند.
4- گواهينامه رانندگي
هم چهره نگاري و هم انگشت نگاري کاربرد موفقيت آميزي در برنامه هاي صدور گواهينامه رانندگي داشته است. که هم در زمينه شناسایي 1:N و هم 1:1 استفاده مي شود. ايليون، ويرجينياي غربي، جورجيا، کلورادو و تگزاس جزو اين دسته از ايالات آمریکا مي باشند. در دهلي نو و گجرات هند هم گواهينامه ها مجهز به اثرانگشت در کارتهاي هوشمند مي باشند.
5- توزيع امکانات عمومي
پروژه TASS اسپانيا که ازسال 1994 آغاز شده كه هدف آن تهيه کارتهاي هوشمند دريافت خدمات درمانی و مراقبتهاي بهداشتي، تأمین اجتماعي و ... است. در اين طرح کارتها به الگوي اثرانگشت افراد مجهزشده اند البته اين سامانه فاقد بانک اطلاعاتي است و قادر به شناسايي 1:N نيست. هدف پروژه، دستيابي شهروندان به خدمات در کنار امنيت اطلاعات شخصي و جلوگيري از سوء استفاده از کارتهاست. در فيليپين، افريقاي جنوبي و ايالات متحده هم از سامانه‌هاي مشابه استفاده مي شود.
- نظارت
نظارت بر حضور افراد در محيطهاي ويژه از جمله قابليتهاي كاربري بيومتريكها مي باشد. چهره نگاري مهمترين بيومتريك در سامانه‌هاي نظارتي مي باشد.
ذكر اين نكته ضروري است كه از 7 كاربرد ذكر شده، شناسايي مجرمان و شناسايي شهروندان جزء كاربردهاي بالغ فناوريهاي بيومتريك مي باشد و ديگر كاربردها هنوز نوظهور به شمار مي روند.
با توجه به زمینه کاربردي، مجموعه های فعال در زمینه های زیر مخاطبان فناوری بیومتریک را تشکیل می دهند:
§ صدور کارت شناسایی ایمن (ملی، پرسنلی، بهداشتی، گواهینامه، خدمات شهروندی و...)
§ بانکداری الکترونیک
§ کنترل دسترسی فیزیکی و اطلاعاتی (منطقی)
§ امنیت مرزی
§ صدور مدارک مسافرتی و اقامتی
§ امنیت ملی و شناسایی مجرمان
§ بحران های ملی و حوادث غیرمترقبه
§ امنیت شبکه های اطلاعاتی و رایانه ای
|