جستجوی تابو، در مقایسه با شبیهسازی حرارتی و الگوریتم ژنتیک، فضای راهحل را خیلی بیشتر جستجو میکند (یعنی حریصتر از آنهاست). الگوریتمهای جستجوی تابو با یک پیکربندی (یا مجموعهای از پیکربندیها در زمانی که جستجو به شکل همروندانجام میشوند) مقداردهی اولیه میگردد، که پیکربندی جاری نامیده میشود. در هر دور تکرار الگوریتم، یک ساختار همسایگی برای پیکربندی جاری تعریف میشود؛ سپس یک حرکت انجام میشود تا به سوی بهترین پیکربندی در این همسایگی حرکت کند (یعنی در یک مسئلهی کمینهسازی، الگوریتم راهش را به سوی پیکربندیای جهت میدهد که گویای کمترین هزینه است). در حالت عادی، تنها همسایگان با امیدبخشی بیشتر مد نظر قرار میگیرند، در غیر این صورت ممکن است نتوان مسئله را به راه درستش هدایت کرد (مسئلهی رام نشدنی). بر خلاف انواع الگوریتمهای حساس به تغییر[16] (الگوریتمهای گرادیانی)، که برای جستجوی محلی استفاده میشوند، در جستجوی تابو همسایگی به شکل پویا (دینامیک) بهروزرسانی میگردد. تفاوت دیگر این که انتقال به پیکربندیهای با هزینهی بالاتر (حالت نامناسب برای مسئله) مجاز است (این ویژگی روش را قادر میسازد تا از نقطهی کمینگی محلی رهایی یابد). یک ویژگی ضروری الگوریتمهای جستجوی تابو خارج کردن مستقیم گزینههای جستجویی است که بهطور موقت در دستهی مسیرهای ممنوع (تابو) قرار گرفتهاند. نتیجه اینکه، در این الگوریتمها استفاده از حافـظه به گونهای بسیار شدید صورت میگیرد: که یکی از محدودیتهای تابو است.
از دیگر سازوکارهای جستجوی تابو تشدیدو تنوع است: با وسیلهی تشدید، الگوریتم جستجوی فراگیرتری را در ناحیههای که ممکن است منتهی به بهینگی محلی گردند، اما مسیر را به سوی خود میکشند، انجام میدهد؛ از سوی دیگر، توسط تنوع، الگوریتم به ســـوی ناحیههایی حرکت میکند که پیشتر ملاقات نکرده است، چیزی که برای جلوگیری از نقاط کمینگی محلی مهم است. جستجوی تابو دارای مجموعهای از اصول (یا کارکردها) است که در حالتی یکپارچه در مسیری هوشمند برای حل مسئله به کار گرفته میشوند.
ویژگیهای اصلی (یا کارکردهای) جستجوی تابو اینگون خلاصه شدهاند:
1. حافظهی سازگار شونده (شکل پویای حافظه)
2. بهگزینی ( که دارای استراتژی فراموشی است)
3. سادهسازی و تجزیه (در طول حافظهی واضح و با دسترسی مستقیم)
4. تنظیم زمان (یعنی هم تاخیر و هم تعداد تکرار وقایع و تفاوت میان کوتاهمدت و بلندمدت)
5. کیفیت و فشردگی (یعنی قدرت کشش نسبی انتخابهای موجود و بزرگی تغییرات در ساختار یا روابط بازدارنده)
6. سابقه (شامل سابقهی ناحیهای، ساختاری و وابستگیهای متقابل ترتیبی)
7. جستجوی قابل پیشبینی
8. محدودیتها و وسیلههای تحمیل شده با توجه به موقعیت (یا، شرایط ممنوعه و سطوح پیشران)
9. تمرکز فراوان بر ناحیهها و راهحلهای خوب (فرایند تشدید)
10. مشخص کردن و کشف ناحیههای امیدبخش تازه (فرایند تنوع)
11. الگوی جستجوی غیریکنواخت (نوسان متناسب با وضعیت)
12. یکپارچهسازی و تعمیم راهحلها (اتصال دوبارهی مسیرها)